Το Παιδί στην Πόλη, της Φρανσουάζ Ντολτό, είναι ένα μικρό βιβλιαράκι 75 σελίδων που διαβάζεται σε λίγη ώρα, αλλά προσφέρει αληθινή απόλαυση σε όσους ενδιαφέρονται για θέματα παιδαγωγικής.
Πώς μεγαλώνει σήμερα το παιδί στην πόλη; Τι σημαίνει ότι ένα παιδί έχει πια ελάχιστες ευκαιρίες να αναπτύξει την ευφυΐα των χεριών του αλλά και να αποκτήσει εμπειρίες στον εξωτερικό χώρο;
Οι γονείς προτιμούν να πάνε τα παιδιά τους παντού με το αυτοκίνητο, και στο σχολείο, ακόμη κι αν είναι κοντά στο σπίτι. Είναι πιο εύκολο, πιο γρήγορο. Δεν έχουν χρόνο να μάθουν στα μικρά παιδιά πώς να κυκλοφορούν με ασφάλεια. Τα παιδιά έχουν περισσότερες εμπειρίες καθισμένα και μπροστά στις οθόνες. Τι σημαίνει λοιπόν αυτό για την ανάπτυξή τους: τη διαδικασία της ψυχολογικής, συναισθηματικής και σωματικής ανεξαρτητοποίησής τους από τους γονείς;
Η συγγραφέας προβληματίζει αλλά προτείνει λύσεις, παιδαγωγική προσέγγιση που καθίσταται ακόμη πιο επίκαιρη όσο η τεχνολογία συνεχίζει να αλλάζει τη ζωή των παιδιών μας. Διαβάζοντας το βιβλίο καταλαβαίνεις καλύτερα όχι μόνο τα παιδιά αλλά και τον εαυτό σου.
Ειδική στην ψυχανάλυση παιδιών, η Φρανσουάζ Ντολτό (1908-1968) είναι παγκοσμίως γνωστή για τις δραστηριότητες και το έργο της. Η δημιουργία του πρώτου "Πράσινου Σπιτιού" στο Παρίσι την καθιστά πρωτοπόρο: εγκαινιάζει μια πρώιμη μύηση του παιδιού στην κοινωνική ζωή.
Πολλά παιδάκια έχουν έμφυτα χαρίσματα και τα ξέρουν, και τα δείχνουν, και άλλα είναι πιο χαμηλών τόνων και χρειάζονται τη βοήθειά μας. Μερικά tips για να βοηθήσετε αυτά που είναι πιο ντροπαλά ή πιο χαμηλών τόνων!
Ο γενικός κανόνας για να αποκτήσει το παιδί μας αυτοπεποίθηση είναι να υπάρχει η δυνατότητα ανοικτής επικοινωνίας μέσα σε ένα κλίμα ασφάλειας, εμπιστοσύνης και υποστήριξης. Βοηθάμε το παιδί να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του και να τον αποδεχτεί σαν σύνολο.
Δεν φοβόμαστε να πούμε καλά λόγια! Εάν το παιδί έχει πετύχει κάτι που επιθυμούσε, εάν κατέβαλλε μεγάλη προσπάθεια, είναι καλό να το επαινέσουμε τόσο για το αποτέλεσμα όσο και για την προσπάθεια.
Τονίστε πως κανένας δεν είναι τέλειος και πως όλοι έχουμε δικαίωμα στα λάθη.
Ακούστε προσεκτικά. Αν θέλετε να ενισχύσετε την αυτοπεποίθησή του παιδιού σας μην το διορθώνετε διαρκώς. Αν σας εξιστορεί μια ιστορία ή κάτι θέλει να σας περιγράψει και εντοπίζετε λάθη στη γραμματική ή το συντακτικό του, περιμένετε να ακούσετε πρώτα και μετά διορθώστε το. Μπορεί να θέλει να σας πει κάτι που να είναι πολύ πιο σημαντικό...
Δείξτε του εμπιστοσύνη: Δώστε χρόνο και την ελευθερία να πειραματιστεί, έχοντας κάνει σαφές ότι είστε εκεί για κάθε του στραβοπάτημα, κάθε βοήθεια που θα χρειαστεί, κάθε απορία που θα έχει. Εξηγήστε του ακόμα πως μέσα του ο κάθε άνθρωπος κρύβει μια απεριόριστη δύναμη, που τον βοηθά να ικανοποιεί τα όνειρα του. Αρκεί να προσπαθήσει και να δώσει το καλύτερο του εαυτό. Βοηθήστε το να υπομένει και επιμένει για τους στόχους του.
Ενθαρρύνετε την πρωτοβουλία του. Αν δείτε ότι ντρέπεται να ρωτήσει κάτι ή/και να συμμετέχει με ζήλο, κάντε του ανοιχτές ερωτήσεις για τα πάντα και παρακινείστε το να σκεφτεί μόνο του ή να συμμετάσχει. Είναι πολύ σημαντικό να δίνετε στο παιδί σας την πρωτοβουλία να ικανοποιεί μόνο του τις ανάγκες του.
Επιβραβεύστε με μέτρο. Το “μπράβο” είναι πολύ σημαντική λέξη για τα παιδιά, γι’ αυτό πρέπει να χρησιμοποιείται με σύνεση κι όταν έχουν πράγματι καταφέρει κάτι. Αν το παιδί ακούει ενθουσιώδη “μπράβο” διαρκώς, κινδυνεύετε να χάσετε την αξιοπιστία σας και να δημιουργήσετε ένα χαρακτήρα υπερφίαλο ή με συνεχή ανάγκη επιβεβαίωσης. Επαναλάβετέ του συχνά αυτό που θέλετε να του εντυπωθεί.. Για παράδειγμα «Αν αποφασίσεις να κάνεις κάτι είμαι σίγουρη ότι θα τα καταφέρεις» «Κανένας δεν μπορεί αν σε εμποδίσει να πετύχεις αυτό που θες», «Ό,τι κι αν συμβεί, εσύ πάντα βρίσκεις τρόπο να αντεπεξέλθεις».
Μάθετε του να απορρίπτει την άδικη κριτική αλλά να δέχεται και να αξιοποιεί την καλοπροαίρετη κριτική. Προτρέψτε το να αποδέχεται χωρίς ταραχή τόσο τον έπαινο όσο και την τιμωρία. Με λίγα λόγια, διδάξτε του την ψυχραιμία και την ισορροπία.
Να θυμάστε πάντα ότι θα πρέπει να εκφράζετε την γνώμη σας με τρόπο ευγενικό, διαλλακτικό και δημοκρατικό, Η επικοινωνία είναι το παν για κάθε σχέση που χτίζουμε. Πόσο μάλλον γι' αυτή που χτίζουμε με τα πιο σημαντικά πλάσματα της ζωής μας.
Ποιά ελληνική λέξη έχει 1.530 παράγωγα & σύνθετα; Ο Γ. Μπαμπινιώτης στο TOC
«Συγχωρεί» τα Greenglish; Δέχετε τη λέξη Googlάρω; Πως προσφωνούν ο ένας τον άλλο οι Πανεπιστημιακοί όταν θέλουν να αστειευτούν; Και ποια είναι η ελληνική λέξη με τα περισσότερα σύνθετα και παράγωγα – και συγκεκριμένα 1.530 λέξεις; Ο καθηγητής Γλωσσολογίας και πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Μπαμπινιώτης, βρέθηκε στο στούντιο του ΤheTOC με αφορμή το νέο του Λεξικό, το «9ο παιδί μου», όπως ο ίδιος λέει, το Λεξικό Παραγώγων και Συνθέτων της Νέας Ελληνικής (κυκλοφορεί από το Κέντρο Λεξικολογίας). Δεν μίλησε μόνο ειδικά για το νέο Λεξικό αλλά γενικά για την ελληνική γλώσσα, τα λάθη, τις παραλείψεις, τη γλώσσα του Διαδικτύου αλλά και την προσωπική του στάση: Αλήθεια, πως διορθώνει τα τρία εγγόνια του όταν δεν μιλούν σωστά;
- Κύριε Μπαμπινιώτη, η σωστή προσφώνηση είναι κύριε Καθηγητά ή κύριε Καθηγητή;
«Κύριε Καθηγητά. Μερικές λέξεις στην κλητική τους έχουν κρατήσει τον παλιό τύπο. Θα πούμε κύριε Καθηγητά, κύριε Διοικητά. Εμείς οι καθηγητές μερικές φορές όταν κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας λέμε "Τι λέτε κύριε Καθηγητή" σατιρίζοντας αυτή την Κλητική. Αυτά είναι υπολείμματα από τη λόγια παράδοση. Και σεβαστά».
- Είμαστε εδώ για να μιλήσουμε για το 9ο «παιδί» σας – και τελευταίο Λεξικό που θα γράψετε;
«Είμαι πολύτεκνος. Ναί, δεν θέλω να κάνω άλλο παιδί γιατί μ' αυτά τα 9 παιδιά που είναι τα 9 παρατηρητήρια της ελληνικής γλώσσας έχω κλείσει τον κύκλο μελέτης και ανάδειξης των λέξεων της ελληνικής γλώσσας. Δηλαδή όταν μιλάμε για λέξεις τι μας ενδιαφέρει; Τα ερμηνεύματα. Το μεγάλο και το μικρό Λεξικό που έχω συγγράψει είναι πάνω σ' αυτό. Και το Λεξικό για το σχολείο και το γραφείο. Επίσης με τη σημασία των λέξεων ασχολείται το Λεξικό των συνωνύμων και των αντιθέτων: Πως αλλιώς μπορούμε να πούμε μια λέξη. Μετά θέλεις να μάθεις από που προέρχεται η λέξη, την ετυμολογία, γι' αυτό και κυκλοφόρησε το ετυμολογικό Λεξικό αλλά και πως (και γιατί) γράφεται έτσι η λέξη: Εδώ χρειάζεται ένα ορθογραφικό Λεξικό. Στη συνέχεια, καθώς θέλουμε να προβάλλουμε, να πούμε κάτι πιο εξειδικευμένα αναζητούμε την κατάλληλη λέξη: Κι εδώ χρησιμοποιούμε το Λεξικό των απαιτητικών λέξεων. Και μετά το Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών. Κι αυτό είναι το 9ο Λεξικό των Παραγώγων και Συνθέτων. Ξεκινώντας από το χαίρω, έχω το "παιδί" του που είναι το χάρη, το "εγγόνι" του που είναι το χαρίζω, το "δισέγγονο" το χάρισμα και το "τρισέγγονο' το χαρισματικός».
- Είναι η πρώτη επιστημονική έκδοση Λεξικού παραγώγων και συνθέτων;
«Αναλυμένα και σχολιασμένα, μ' αυτόν τον τρόπο, ναι. Με την εγκυρότητα που θέλω να πιστεύω ότι έχουν όλα τα λεξικά μου και με την πάρα πολύ δουλειά. Αυτά ξέρετε δεν βγαίνουν έτσι».
- Πόσο χρόνο προετοιμασίας σας πήρε;
«Επειδή έχουμε Τράπεζες λεξιλογικού υλικού στο Κέντρο Λεξικολογίας και δεύτερον έχουμε τις δυνατότητες που μας δίνει η σύγχρονη τεχνολογία, μας πήρε περίπου 2,5 χρόνια για να ετοιμαστεί. Αλλά πάντοτε σημασία έχει πως παρουσιάζει κανείς τη δουλειά του. Βλέπετε τις μπλε σελίδες στο Λεξικό; Δίνω με διαγράμματα και μ' έναν εποπτικό τρόπο την παραγωγή των λέξεων... Δεν ξέρουμε ποτέ μεμονωμένες λέξεις. Αυτό που ξέρουμε είναι μια ομάδα, ένα σύνολο λέξεων».
- Με τι κριτήρια επιλέχτηκαν τα λήμματα του λεξικού και πείτε μας μια περίπτωση που εντυπωσιάζει.
«Θα πω το 'λέγω" και το "λόγος". Οπως επισημαίνω στις στατιστικές πληροφορίες που διαθέτει το Λεξικό, σε σύνθετα και σε παράγωγα έχει 1.530 λέξεις. Κι έτσι αν ο δάσκαλος πει σήμερα στο μαθητή να του βρει λέξεις που ξεκινάνε από το "λόγο" ή που έχουν ως δεύτερο συνθετικό το "λόγος", αυτό είναι το εργαλείο του. Και για τον μαθητή και για το δάσκαλο όταν διδάσκει».
- Εχετε πει ότι ο γλωσσολόγος δεν πρέπει να είναι έτοιμος να κουνήσει το δάχτυλό του σ' όσους κάνουν λάθη. Εχετε και τρία εγγόνια. Οταν κάνουν λάθη, τι κάνετε;
«Με έμμεσο τρόπο χωρίς να τα μαλώνω, λέω το σωστό για να το ακούσουν χωρίς να σχολιάζω ότι "αυτό που κάνεις είναι λάθος, πρόσεχε". Αφού είσαι γλωσσολόγος πρέπει να συγχωρήσεις – δηλαδή να βρεθείς στον ίδιο χώρο.
- «Συγχωρείτε» τα Greenglish, την τηλεγραφική γλώσσα των νέων στο Διαδίκτυο (μια λέξη που είστε νονός). Κρούετε τον κώδωνα του κινδύνου για την ελληνική γλώσσα;
«Ναι, όπου χρειάζεται λέω τα πράγματα με παρρησία γιατί πρέπει να λεχθούν από έναν άνθρωπο που έχει ένα πάθος με τη γλώσσα. Τι σημαίνει ο όρος Greeklish για παράδειγμα; ΄Οτι χρησιμοποιείς λατινικούς χαρακτήρες για να δηλώσεις τις λέξεις. Τι χάνει αυτός που χρησιμοποιεί τα Greenglish; Χάνει την εικόνα της λέξης, δηλαδή υπάρχει μια αποστασιοποίηση – αποξένωση από την εικόνα της λέξης. Τι σημαίνει εικόνα; Η ορθογραφία που έχει, η μορφή της που, όμως, έχει σχέση με πολλές άλλες λέξεις ομόριζες κι έχει σχέση με τη βασική της σημασία. Ολα αυτά τα χάνεις με τα Greenglish. Δεν είναι προς θάνατον να χρησιμοποιεί κανείς Greekliish αλλά θα πρέπει να ξέρει ότι θα χάσει μ' αυτόν τον τρόπο την ορθογραφία και τη σημασία της λέξης».
- Eδώ σ' αυτό το στούντιο είχατε πει ότι θα σκεφτείτε αν μπορούμε να αποδώσουμε στα ελληνικά τον όρο Googlάρω.
«Το Googlάρω – επειδή συνδέεται με το Google είναι κάτι που δεν το αλλάζεις εύκολα. Το google είναι φίρμα, δεν με πειράζει να το πεις έτσι. Δεν χάλασε ο κόσμος να πει ο νέος Googλάρω, που σημαίνει θα αναζητήσω, θα ψάξω. Δεν θα τον διορθώσω διότι αυτό το ύφος της διόρθωσης γεννά μια απόσταση από τον συνομιλητή σου. Κι αυτό είναι το χειρότερο πράγμα που μπορεί να συμβεί. Τελικά κυρία Λυμπεροπούλου, τι είναι η γλώσσα; Η γλώσσα είναι η συνάντηση του ανθρώπου με άνθρωπο.... Λέμε ότι ένα παιδί ξέρει 100 λέξεις. Αυτό είναι λάθος. Αυτό θα συμβεί μόνο αν έχει νοητική στέρηση. ΄Ολοι μας ξέρουμε κάποιες χιλιάδες από λέξεις διότι οι λέξεις είναι ομάδες από σύνολα κι έτσι τις μαθαίνουμε, τις θυμόμαστε και τις ανακαλούμε. Αν ήταν μεμονωμένες, σκόρπιες, δεν θα θυμόμασταν τίποτα».
- Λέτε ότι η ελληνική γλώσσα έχει περίπου 300.000 σημασίες;
«Ναι, και να μείνουμε σ' αυτό. Δεν μιλώ για αριθμό λέξεων. Η ελληνική γλώσσα έχει περίπου 100.000 λέξεις. Αν υπολογίσουμε ένα μέσο όρο τριών σημασιών σε κάθε λέξη, προκύπτουν 300.000 σημασίες. Μα μπορώ να τις μάθω όλες; Σε όλη μας τη ζωή, από την ώρα που γεννιόμαστε μέχρι την ώρα που φεύγουμε μαθαίνουμε. Και λέξεις και φράσεις – πρόκειται για έναν αγώνα να κατακτήσουμε την έκφραση της λέξης, να κατακτήσουμε τις έννοιες. Γλώσσα είναι η νόησή μας και με τη νόησή μας πλησιάζουμε τον κόσμο».
- Είμαστε εμείς η γλώσσα μας; Και τι σημασία είχε για την ταυτότητά μας και την ιστορική μας συνέχεια;
«Η γλώσσα δεν είναι ένα απλό εργαλείο. Η εργαλειακή αντίληψη της γλώσσας είναι μια στρεβλωτική και μειωτική αντίληψη. Η γλώσσα είναι ο πολιτισμός, η ιστορία, η ταυτότητά μας. Οταν μιλάω για Δημοκρατία δεν καταλαβαίνω τι σημαίνει; Το Κράτος να ανήκει στον Δήμο; Ολα αυτά τι είναι ; Η ιστορία μου. Και τι είναι η λέξη ιστορία; Ιστωρ, αυτός που βλέπει τα γεγονότα και στη συνέχεια τα αφηγείται. Η ιστορία των λέξεων είναι η προέλευση της γλώσσας μου, ο πολιτισμός μου, η σκέψη μου και τελικά η ταυτότητά μου».
Παιδιά και στρες: Χρήσιμες συμβουλές για τους γονείς
Υποφέρουν τα παιδιά από στρες; Είναι δυνατό αυτά τα τόσο χαριτωμένα, νεοαφιχθέντα στον κόσμο πλάσματα να βιώνουν έντονα αρνητικά συναισθήματα;
Η απάντηση στις παραπάνω ερωτήσεις είναι (δυστυχώς) ΝΑΙ. Το στρες δεν αποτελεί αποκλειστικό "προνόμιο" των μεγάλων. Αυτό συμβαίνει γιατί, όλοι μας, από την αρχή της ζωής μας, είμαστε εξοπλισμένοι με το “Σύστημα του στρες”, ένα μηχανισμό που διαμορφώνει τις απαντήσεις μας στα προερχόμενα από το εξωτερικό (και εσωτερικό) περιβάλλον ερεθίσματα. Το σύστημα αυτό στηρίζει τη λειτουργία του στη δράση νευροδιαβιβαστών/ορμονών (το βασικό παράγωγό του είναι η ορμόνη κορτιζόλη) και διακρίνεται από πλαστικότητα (υπόκειται σε αλλαγές, είναι δυνατό να διαμορφώνεται από την εμπειρία).
Πλέον, είναι ευρέως αποδεκτό ότι οι πρώιμες εμπειρίες επηρεάζουν την αντίδραση του στρες. Ερευνητικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι, ήδη από τη μήτρα, το έμβρυο επηρεάζεται από το στρες της μητέρας, μέσω των υψηλών επιπέδων κορτιζόλης στο αίμα της, το οποίο και τροφοδοτεί το έμβρυο. Ακολούθως, το υψηλό επίπεδο κορτιζόλης της μητέρας αυξάνει το επίπεδο κορτιζόλης στο έμβρυο, συνθήκη που είναι δυνατό να επηρεάσει τον αριθμό και την ποιότητα των υποδοχέων για τις ουσίες που σχετίζονται με το στρες στον εγκέφαλο του εμβρύου, καταθιστώντας το αγέννητο παιδί πιο ευάλωτο σε στρεσογόνους παράγοντες αργότερα στη ζωή του.
Ακόμα και μετά τη γέννηση, η αντίδραση της μητέρας στο στρες επηρεάζει το βρέφος. Έρευνες αποδεικνύουν ότι, όταν η μητέρα είναι πολύ στρεσαρισμένη ή έχει κατάθλιψη κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής του βρέφους, δε μπορεί να δημιουργήσει το ευοδωτικό συναισθηματικό ‘δέσιμο’ μαζί του, αδυναμία που συνδέεται με μακροσπόθεσμες, αρνητικές συνέπειες στην αντίδραση στρες του παιδιού, την προσωπικότητα, τη συμπεριφορά, ακόμα και τη νοημοσύνη του.
Αν προσπαθούσαμε να ορίσουμε το στρες, θα λέγαμε ότι είναι η κατάσταση στην οποία εμπίπτει ο οργανισμός, όταν το άτομο θεωρεί ότι δεν έχει τις κατάλληλες δεξιότητες/τα απαιτούμενα μέσα, προκειμένου να ανταποκριθεί επαρκώς στις όποιες απαιτήσεις του περιβάλλοντος. Φανταστείτε, λοιπόν, πόσο πιθανό είναι ένα παιδί να βιώσει στρες, δεδομένου ότι βρίσκεται ακόμη στις πρώτες τάξεις "του σχολείου της ζωής" και πολλά από τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος με τα οποία έρχεται σε επαφή του είναι άγνωστα και πρωτόγνωρα! Σκεφτείτε εσείς οι ίδιοι πόσες φορές αισθανθήκατε ανησυχία, όταν κληθήκατε να ανταποκριθείτε σε κάτι νέο, που δεν είχατε συναντήσει προγενέστερα στη ζωή σας! Επομένως, τα παιδιά βιώνουν στρες και, ενίοτε, ενδέχεται να παρουσιάζουν αυξημένη στρεσογόνο απαντητικότητα.
Έχει το παιδί μου στρες;
Η παρατήρηση του παιδιού, κάτι που μόνο ένας γονιός είναι σε θέση να πραγματοποιεί συστηματικά, είναι το κλειδί για ανίχνευση του στρες που αυτό ενδέχεται να βιώνει.
Όταν τα παιδιά αντιμετωπίζουν κάποια εσωτερική δυσκολία/πρόβλημα, συχνά τείνουν να απομονώνονται, βρίσκουν διαφυγή στην απόσυρση, προσπαθώντας να κατευνάσουν την ανησυχία τους (για παράδειγμα, ένα παιδί κοινωνικό και δραστήριο συστηματικά τείνει να κλείνεται στον εαυτό του, προτιμά το μοναδικό παιχνίδι, αποφεύγει την κοινωνική επαφή κ.α. Οι συμπεριφορές που μόλις περιγράφηκαν είναι πολύ πιθανό να παραπέμπουν σε αυξημένα επίπεδα στρες).
Επιπλέον, η ευερεθιστότητα, ο αυξημένος θυμός και η επιθετικότητα συχνά καταμαρτυρούν ότι το παιδί βιώνει έντονες εσωτερικές συγκρούσεις.
Άλλοι παράγοντες προς αξιολόγηση είναι οι συνήθειες του παιδιού. Έχει μια ικανοποιητική διατροφική ρουτίνα; Απολαμβάνει ποσοτικό και ποιοτικό ύπνο; Τι συμπεροφορές παρατηρούνται κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού; Παίζει με ενθουσιασμό με τα παιχνίδια του; Πώς τα χρησιμοποιεί; Ασκεί βία σε αυτά, τα καταστρέφει; Συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια; Απολαμβάνει να μοιράζεται τον ελεύθερο χρόνο του με άλλα παιδιά; Αντιδρά άσχημα, όταν υπάρχουν ευκαιρίες για ομαδικές δραστηριότητες;
Συχνά, τα παιδιά, όταν βιώνουν στρες, παραπονιούνται για σωματικά ενοχλήματα. Το πιο δημοφιλές σωματικό ενόχλημα που αναφέρουν είναι ο κοιλόπονος (“Μαμά, πονάει η κοιλίτσα μου!”), που αποτελεί, επίσης, το πιο σύνηθες σύμπτωμα του στρες που εμφανίζεται κατά την παιδική ηλικία. Ωστόσο, οι πόνοι που αναφέρουν επίμονα τα παιδιά υπό συνθήκες στρες μπορεί να εντοπίζονται σε οποιοδήποτε σωματικό όργανο (πόδια, χέρια, κεφάλι, πλάτη κ.α). Ο φόβος και η ανησυχία των παιδιών εκδηλώνεται, επίσης, με: εμετούς, ονυχοφαγία, μυοσπάσματα (τικ), ταχυκαρδία, αίσθημα παλμών, αίσθημα βιασύνης, γρήγορο αναπνευστικό ρυθμό και ρηχή αναπνοή, νυχτερινή ενούρηση κ.α
Τι να κάνω για να βοηθήσω το παιδί μου να ανακουφιστεί από το στρες;
-Επικοινωνήστε με το παιδί σας
Κι όταν λέμε επικοινωνήστε, εννοούμε ουσιαστικά. Δείξτε του με τη στάση σας ότι ενδιαφέρεστε να μάθεται πώς νιώθει. Ελάτε στο ύψος του και ζητήστε του να περάσετε μαζί λίγη ώρα. Ακόμη κι αν το αρνηθεί αρχικά, να είστε σίγουροι ότι θα σας το επιτρέψει σύντομα, αρκεί να το έχετε ζητήσει ήρεμα, ευθέως και ευγενικά. Έτσι, κερδίζετε μια καλύτερη αλληλεπίδραση με το παιδί σας, ενώ, ταυτόχρονα, του διδάσκετε καλούς τρόπους συμπεριφοράς και αλληλεπίδρασης. Αρχίζετε να υφαίνετε τον ηθικό του κώδικα. -Αφιερώστε (ποιοτικό) χρόνο στο παιδί σας
Μπορεί να θεωρείται η πιο "κλισέ" συμβουλή που βγαίνει από τα χείλη των ψυχολόγων, ωστόσο, τα οφέλη που συνοδεύουν την εφαρμογή της, διακαιολογούν την επαναληψιμότητά της. Το σύνηθες πρόβλημα των μεγάλων είναι η έλλειψη διαθέσιμου χρόνου και αυτό ειναι κάτι απολύτως κατανοητό. Όμως, δε μιλάμε για ποσότητα, αλλά για ποιοτική εκμετάλλευση ακόμη κι ενός διαθέσιμου δεκάλεπτου! -Πίνακας δραστηριοτήτων
Κάντε μια λίστα με τις κοινές αγαπημένες σας δραστηριότητες και αναρτήστε τη στον τοίχο του δωματίου του. Στην αρχή κάθε εβδομάδας, επιλέξτε ποιές από αυτές μπορούν να πραγματοποιηθούν στα πλαίσια της ερχόμενης εβδομάδας. Με αυτόν τον τρόπο, αφενός το παιδί έχει κάτι θετικό να περιμένει (ως κίνητρο) και αφετέρου μαθαίνει να περιμένει (οριοθέτηση – υπομονή).
Ιδέες για κοινές δράσεις
• Ακούστε μουσική μαζί, συζητήστε για τα μουσικά είδη που του αρέσουν, συνθέστε τα δικά σας τραγούδια! Ενισχύστε από τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης την καλή σχέση του παιδιού σας με τη μουσική (η μουσική αποτελεί μια από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους διαχείρισης του στρες και είναι γνωστή για τις αναρίθμητες θεραπευτικές τις ιδιότητες).
• Γράψτε μαζί μια ιστορία (για παράδειγμα, ένα παραμύθι). Γράψτε την ιστορία σε ένα τετράδιο ή μπλοκ ιχνηλασίας και ζητήστε από το παιδί σας να επιμεληθεί τις ζωγραφιές! Γίνετε δυο δημιουργικοί συνεργάτες (μάθημα ζωής που ενθαρρύνει το παιδί σας να συνάπτει υγιείς και θετικές σχέσεις κατά την εφηβεία και την ενηλικίωσή του)!
• Πηγαίνετε μικρούς περιπάτους, όταν το παιδί δείχνει ανήσυχο (στη βόλτα του θα συναντήσει ενδιαφέροντα ερεθίσματα και το πιο πιθανό είναι να στρέψει την προσοχή του σε αυτά, αφήνοντας κατά μέρος τα αρνητικά συναισθήματα).
Έκανε λάθος; Υπερτονίστε το σωστό!
Όταν το παιδί σας κάνει κάτι μη επιτρεπτό, δείξτε του τη σωστή εναλλακτική, χωρίς συνοδά αρνητικά σχόλια. Ακούγεται δύσκολο, αλλά σχεδόν όλα στη ζωή κατακτώνται με την εξάσκηση! Τα παιδιά ερμηνεύουν τη (συνεχή) τιμωρία ως απόρριψη, με αποτέλεσμα, σε βάθος χρόνου, να σχηματίζουν μια αρνητική εικόνα για το ποιόν τους/τον εαυτό τους (χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοαξία). Σκέφτονται: “Για να μου λένε συνέχεια ότι κάνω λάθη, μάλλον δεν είμαι και τόσο καλός/καλή”. Αφού ο στόχος της κριτικής σας είναι να μην επαναληφθούν στο μέλλον παρόμοιες συμπεριφορές, διατυπώστε θετικά τις εναλλακτικές προτάσεις σας και αιτιολογείστε με επιχειρήματα την ένστασή σας.
Σταθερή συμπεριφορά
Το παιδί μαθαίνει τα όριά του από τους γονείς. Ειδικά τον πρώτο χρόνο της ζωής, η μητέρα οφείλει να χαιδεύει στην πλάτη το βρέφος, προκειμένου αυτό να αποκτήσει συνείδηση του σώματός και των ορίων του. Γενικώς, το παιδί μαθαίνει από τους ενήλικες, κατά κύριο λόγο, μέσω της μίμησης. Αν θέλετε να ενισχύσετε την υιοθέτηση θετικών συμπεριφορών από το παδί σας,γίνετε πρώτα εσείς το καλό παράδειγμα. Μια ξεκάθαρη, σταθερή στάση απέναντι στα πράγματα από εσάς, καθιστά σαφείς τους κανόνες και τις σωστές συμπεριφορές στο παιδί.
Ακούστε ενεργητικά το παιδί σας
Η ενεργητική ακρόαση είναι η βασική προυπόθεση της κατανόησης του άλλου. Η, δε, κατανόηση μας επιτρέπει να επικοινωνούμε αποτελεσματικά. Θυμηθείτε πώς μοιάζει να είναι κανείς παιδί. Θα σας βοηθήσει πολύ να συνδεθείτε βαθιά με το παιδί σας! Επιπλέον, δώστε την ευκαιρία στο παιδί να σας διδάξει! Τα παιδιά είναι σοφά, γιατί ξέρουν μόνο την αλήθεια, φέρονται αυθόρμητα και έχουν αγνά κίνητρα. Μπορείτε πραγματικά να μάθετε πολλά από τα παιδιά σας. Χτίστε μια σχέση στην οποία και τα δυο μέλη είναι ωφελημένα και ικανοποιημένα!
Είναι μία από τις δεκάδες χαρακτηριστικές φράσεις και σκέψεις που μοιράστηκε χθες με το κοινό ο καθηγητής και δάσκαλος Γιώργος Μπαμπινιώτης στην ομιλία του στο Βουλευτικό, καλεσμένος του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών Χάρβαρντ.
Η αίθουσα του Βουλευτικού ήταν κατάμεστη και όλοι οι ακροατές, καθιστοί και όρθιοι, απόλαυσαν τη διάλεξη με θέμα: «Μονογλωσσία έναντι γλωσσικής πολυμορφίας: η σημασία τής μητρικής γλώσσας».
O κύριος Μπαμπινιώτης με άπλετο χιούμορ αλλά και το χάρισμα του μεγάλου δασκάλου να μιλάει απλά και κατανοητά, υποστήριξε την αξία της γλωσσομάθειας και της καλλιέργειας της μητρικής γλώσσας.
Διαφώνησε με την κυριαρχία μιας και μόνο γλώσσας παγκοσμίως πράγμα που θα οδηγούσε στον θάνατο των μητρικών γλωσσών αλλά ταυτόχρονα ισχυρίστηκε πως η γνώση της μητρικής γλώσσας είναι αυτή που μπορεί να σε οδηγήσει στην κατανόηση όλων των άλλων γλωσσών.
Αρχικά διαφοροποίησε τους όρους μητρική και εθνική γλώσσα. Η εθνική γλώσσα αποτελεί μια σύμβαση μιας χώρας, ενός κράτους να ορίσει μια επίσημη γλώσσα για λόγους τουριστικούς, οικονομικούς και άλλους. Η μητρική γλώσσα όμως, η μητροδίδακτη όπως η ελληνική, είναι αυτή που έχει την αξιακή ισχύ της πρώτης κατανόησης του κόσμου. Γλώσσα ίσον αντίληψη του κόσμου. Κάθε γλώσσα, όπου γης, αποτελεί και μια διαφορετική θέαση της πραγματικότητας. Γι’ αυτό και πρέπει να προστατευθεί η οικολογία των γλωσσών, δηλαδή η ποικιλλία των διαφορετικών αντιλήψεων. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν στον κόσμο περίπου 6.000 γλώσσες.
Στη συνέχεια ανέφερε τους κινδύνους για τη γλωσσική παρακμή της ελληνικής που δεν είναι άλλοι από τον εξής έναν: Tην ξενομανία. Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί η ξενομανία είναι η ανάπτυξη μιας γλωσσικής πολιτικής που θα αντικαθιστά πρακτικά τις ξένες λέξεις με νέες ελληνικές. Όπως και ο ίδιος ο κύριος Μπαμπινιώτης έκανε, δημιουργώντας τη λέξη «διαδίκτυο» έναντι του ξενικού «ίντερνετ».
Έκλεισε την ομιλία του αναφερόμενος στον πλούτο και τη μεγάλη παράδοση της ελληνικής. Ανέφερε πως σήμερα μιλούμε το 85% των λέξεων της αρχαίας ελληνικής. Γι’ αυτό το λόγο πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην ακριβή χρήση της. Η γλώσσα μας είναι η ακριβής αποτύπωση των εγκεφαλικών μας λειτουργιών. Το λεξιλόγιο είναι οι έννοιες που δημιουργεί ο νους, η γραμματική αποτυπώνει τις ενέργειες των εννοιών και το συντακτικό τη λογική τάξη και συνοχή εννοιών και ενεργειών.
Βασιλιάς της γλώσσας είναι το ρήμα. Η ενέργεια. Όπως συμφώνησε και ο φίλος του κυρίου Μπαμπινιώτη και φίλος του Ναυπλίου, ο φυσικός Δημήτρης Νανόπουλος, κάτι τέτοιο είναι πολύ φυσικό. Καθώς η ενέργεια είναι ο βασιλιάς του σύμπαντος κόσμου και δεν θα μπορούσε η γλώσσα να αποτελεί εξαίρεση.«Κόσμος» βέβαια στην ελληνική σημαίνει τάξη έναντι του χάους. Η ίδια λέξη στα αγγλικά, «world», σημαίνει η ζωή των ανθρώπων. Διαφορετικές γλώσσες, διαφορετικές αντιλήψεις της πραγματικότητας.
Όπως κατέληξε ο κ. Μπαμπινιώτης λοιπόν, «τη γλώσσα μας και τα μάτια μας».
Τα Greeklish δεν αποτελούν καινούργια συνήθεια για τους χρήστες του διαδικτύου και των ψηφιακών τεχνολογιών. Παρόλα αυτά, οι διαφωνίες για την επίδρασή τους στην ορθή χρήση της ελληνικής γλώσσας ή καλύτερα η …δαιμονοποίησή τους είναι ένα θέμα πάντα επίκαιρο. Ρωτήσαμε το γλωσσολόγο, Σπύρο Αρμοστή, για το κατά πόσον η συνεχής χρήση των Greeklish επιδρά αρνητικά στην ορθή εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας στους νέους. «Ο κόσμος νομίζει ότι τα Greeklish καταστρέφουν την ελληνική γλώσσα. Όμως, η ελληνική γλώσσα δεν είναι ο γραπτός λόγος, αλλά ο προφορικός. Η γραπτή αποτύπωση της γλώσσας είναι κάτι άλλο», ανέφερε, τονίζοντας πως το να μάθει κάποιος να εκφράζεται σωστά στην επίσημη Νέα Ελληνική γλώσσα είναι καθαρά θέμα παιδείας και εκπαιδευτικού συστήματος. Παρέθεσε ως παράδειγμα, μάλιστα, το μεγαλειώδες έργο «Ερωφίλη» του Γεώργιου Χορτάτση, το οποίο αρχικά γράφτηκε με λατινικούς χαρακτήρες. «Υπήρξε κάποια αρνητική επίδραση στην κρητική διάλεκτο επειδή το έργο αυτό γράφτηκε σε λατινικούς χαρακτήρες;», διερωτήθηκε.
Greekglish και ορθογραφία
Στην ίδια λογική κινείται και η θέση του κ. Αρμοστή στο ερώτημα κατά πόσον η χρήση των Greeklish επηρεάζει αρνητικά τις επιδόσεις των νέων στην ορθογραφία, κάτι για το οποίο πολλοί εκφράζουν ανησυχίες. «Θα μπορούσε κάποιος να δει τα πράγματα από μια εντελώς διαφορετική όψη: αντί να υποστηρίζουμε ότι τα Greeklish προκαλούν ανορθογραφία στους νέους, δεν θα ήταν καλύτερο να εξετάσουμε μήπως το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι ανεπαρκές, δεν μαθαίνει στους νέους σωστή ορθογραφία, με αποτέλεσμα πολλοί εξ αυτών να ντρέπονται να γράψουν με ελληνικούς χαρακτήρες στο διαδίκτυο ή σε γραπτά μηνύματα;» συμπλήρωσε. Αυτός, πρόσθεσε, είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι νέοι προτιμούν τα Greeklish, για να μην τους κοροϊδέψουν κάποιοι, για το ότι είναι ανορθόγραφοι. Εξάλλου, σημείωσε, «δεν υπάρχει καμία έρευνα που να δείχνει ότι τα Greeklish επηρεάζουν την ορθογραφία ή καταργούν το ελληνικό αλφάβητο». Σημειώνεται ότι τα «Greekglish» προκύπτουν από το Greek και το English, και αφορούν στα ελληνικά που είναι γραμμένα με λατινικούς χαρακτήρες.
+2
Γλωσσική ποικιλία
Ο κ. Αρμοστής ξεκαθαρίζει πως οι νέοι είναι ικανότατοι χρήστες των διαφόρων κοινωνιολέκτων (αργκό). Το ερώτημα είναι γιατί δεν γνωρίζουν επαρκώς την επίσημη χρήση της γλώσσας ή αλλιώς γλώσσα κύρους. «Αν η παιδαγωγική μας μέθοδος δεν είναι η σωστή για να μάθουν καλύτερα την κοινή νέα ελληνική, δεν φταίνε τα παιδιά», σημειώνει ο κ. Αρμοστής, υπογραμμίζοντας ότι η αποτυχία του συστήματος να προσφέρει σωστή εκπαίδευση της γλωσσικής ποικιλίας κύρους, έχει ως αποτέλεσμα να εμποδίζεται η κοινωνική προαγωγή των νέων. «Αν το σύστημα αποτυγχάνει, τότε τα παιδιά στερούνται της δυνατότητας να ανελιχθούν κοινωνικά», υποδεικνύει. Παραλλαγές
Είναι γνωστή η τάση των παλαιότερων να κατηγορούν τους νεότερους ότι διαφθείρουν και καταστρέφουν τη γλώσσα με τις διάφορες λέξεις αργκό, που χρησιμοποιούν στο καθημερινό τους λεξιλόγιο. Όπως μας εξήγησε ο γλωσσολόγος, η τάση αυτή στηρίζεται στη λανθασμένη αντίληψη που επικρατεί ότι η ελληνική γλώσσα είναι μόνο η επίσημη μορφή της, αυτή δηλαδή που μαθαίνουμε μέσα από τα λεξικά και τη γραμματική. «Στην πραγματικότητα, η γλώσσα έχει πολλές παραλλαγές. Εκτός από τις διαλέκτους υπάρχουν και οι διάφορες γλωσσικές ποικιλίες (κοινωνιόλεκτοι) τις οποίες μιλούν συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, όπως π.χ. οι νέοι», εξηγεί. «Όσοι πιστεύουν ότι η γλώσσα είναι μόνο η επίσημη, σφάλλουν. Ο κάθε άνθρωπος είναι ευέλικτος να μιλά τις διάφορες ποικιλίες της γλώσσας και τις διάφορες κοινωνιολέκτους, και η κάθε κοινωνιόλεκτος αντικατοπτρίζει μέρος της ταυτότητάς του», δηλώνει χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, ο άνδρας μιλά διαφορετική κοινωνιόλεκτο (αργκό) από τη γυναίκα. Στην ομιλία τους, οι γυναίκες χρησιμοποιούν περισσότερα επιφωνήματα, έχουν πολλά ανεβοκατεβάσματα στη φωνή, έχουν τεράστιο λεξιλόγιο για τα χρώματα, σε αντίθεση με τον άνδρα. Ένας γιατρός θα χρησιμοποιήσει διαφορετικό λεξιλόγιο, με εξειδικευμένους ιατρικούς όρους, στις συζητήσεις του με συναδέλφους του. Κοινωνιόλεκτοι υπάρχουν ανάλογα με την ηλικία, την εργασία, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, ακόμα και το ύφος. «Ό,τι συνθέτει την ταυτότητα σου σε κάνει να μιλάς διαφορετικά, ανάλογα με τον συνομιλητή σου. Και τα στοιχεία αυτά συνθέτουν την πραγματική γλωσσική χρήση», συμπληρώνει.
Slang και νεολαία
Χαρακτηριστικό των νέων είναι η φαντασία στη χρήση της γλώσσας. «Η νεανική αργκό είναι από τις πολύ δυναμικές κοινωνιολέκτους σε ό,τι αφορά στη δημιουργία και χρήση νέων λέξεων, φράσεων και όρων, που δημιουργούνται, σβήνουν, αντικαθίστανται, σε μια συνεχή εξελικτική διαδικασία», αναφέρει ο κ. Αρμοστής. Τα παραδείγματα πολλά. Η φράση «(αυτός) δεν υπάρχει», δημιουργήθηκε μετά το 2005 και χρησιμοποιείται ευρέως από τους νέους σε Ελλάδα και Κύπρο. Τη δεκαετία του ’90, οι νέοι χρησιμοποιούσαν τη φράση, «αυτό είναι πολύ ισχυρό», η οποία στη συνέχεια έσβησε. «Διάφορες εκφράσεις έρχονται και φεύγουν, επειδή η νεανική αργκό αλλάζει, εξυπηρετεί τις ανάγκες των νέων. Είναι στοιχείο που σε κάνει ‘‘ιν’’ και που σε διαφοροποιεί από τους μεγαλύτερους», προσθέτει ο γλωσσολόγος. Τονίζει, ωστόσο, ότι όλο αυτό είναι μια φυσιολογική εξέλιξη για έναν νέο, ο οποίος μεγαλώνοντας θα απαρνηθεί τη νεανική αργκό, καθώς από μια φάση και μετά δεν θα ορίζει τον εαυτό του ως μέλος αυτής της κοινότητας. Γλωσσικός θάνατος
Μια ωραία παρομοίωση των γλωσσολόγων είναι ότι η γλώσσα είναι ένας ζωντανός οργανισμός, ο οποίος εξελίσσεται συνεχώς. Γι' αυτό και οι αλλαγές που επέρχονται, όπως και οι κοινωνιόλεκτοι δεν συνιστούν γλωσσική φθορά αλλά φυσιολογική εξέλιξη. Σύμφωνα με τον κ. Αρμοστή, για τη γλωσσολογία φθορά συνιστά ο γλωσσικός θάνατος μιας γλώσσας, δηλαδή το να σταματήσει να ομιλείται στην ολότητά της. «Το ότι σήμερα χάθηκε η δοτική από την αρχαία ελληνική γλώσσα, για κάποιους θεωρείται φθορά. Στον αντίποδα, οι αρχαίοι είχαν μόνο ένα μέλλοντα, ενώ η νέα ελληνική εξελίχθηκε να έχει δύο μέλλοντες. Αυτό αποτελεί φθορά ή εξέλιξη;» διερωτήθηκε με νόημα ο κ. Αρμοστής. Η γλώσσα εξελίσσεται
Η εξέλιξη της γλώσσας είναι κάτι που γίνεται αναπόφευκτα. Είτε λόγω της επαφής με άλλες γλώσσες είτε λόγω διαφόρων άλλων κοινωνικών ή πολιτικών παραγόντων. Παράδειγμα εξέλιξης αποτελεί η λέξη «ανθυποψήφιος», η οποία δεν υπήρχε στην επίσημη γλώσσα πριν από τη δεκαετία του ’90. Στη θέση της υπήρχε μόνο η λέξη «συνυποψήφιος». Εφευρέθηκε από Κύπριους δημοσιογράφους, για να υιοθετηθεί στη συνέχεια από Ελλαδίτες συναδέλφους τους και στο τέλος να μπει και στο λεξικό «Μπαμπινιώτη».
΄Τα παιδιά χρειάζονται τέχνη, μουσική, ζωγραφιές, ιστορίες και ποιήματα όσο χρειάζονται αγάπη, φαγητό, καθαρό αέρα και παιχνίδι.΄΄
Τα παιδιά χρειάζονται τέχνη, μουσική, ζωγραφιές, ιστορίες και ποιήματα όσο χρειάζονται αγάπη, φαγητό, καθαρό αέρα και παιχνίδι. Αν δεν δώσεις σε ένα παιδί τροφή, η ζημιά γίνεται γρήγορα ορατή.Αν δεν αφήσεις ένα παιδί να έχει καθαρό αέρα και παιχνίδι, η ζημιά είναι επίσης ορατή, αλλά όχι τόσο γρήγορα. Αν δεν δώσεις σε ένα παιδί αγάπη, η ζημιά μπορεί να μην είναι φανερή για μερικά χρόνια, αλλά είναι μόνιμη.
Αλλά αν δεν δώσεις σε ένα παιδί μουσική, ζωγραφιές, ιστορίες και ποιήματα, η ζημιά δεν είναι τόσο εύκολα ορατή. Είναι εκεί όμως. Τα σώματα τους είναι αρκετά υγιή, μπορούν να τρέξουν και να πηδήξουν και να κολυμπήσουν και να φάνε λαίμαργα και να κάνουν πολύ θόρυβο, όπως έκαναν πάντα τα παιδιά, αλλά πάντα κάτι λείπει.
Όλοι οι άνθρωποι, σε κάποιο στάδιο της παιδικής, νεανικής, εφηβικής και ενήλικης ηλικίας, έρχονται αντιμέτωποι με κάτι που δεν ονειρεύτηκαν ποτέ. Είναι τόσο ξένο σε αυτούς όσο η σκοτεινή πλευρά της σελήνης. Αλλά μία μέρα ακούν μία φωνή στο ραδιόφωνο να διαβάζει ένα ποίημα, ή περνούν από ένα σπίτι με ένα ανοιχτό παράθυρο όπου κάποιος παίζει πιάνο, ή βλέπουν μία αφίσα από έναν συγκεκριμένο πίνακα σε κάποιου τον τοίχο, και τους αγγίζει τόσο πολύ που αισθάνονται ζαλάδα.
Τίποτα δεν τους είχε προετοιμάσει γι’ αυτό. Ξαφνικά συνειδητοποιούν ότι είναι γεμάτοι με μία λαχτάρα, παρόλο που δεν είχαν καμία ιδέα πριν ένα λεπτό, μία λαχτάρα για κάτι τόσο γλυκό και τόσο απολαυστικό που σχεδόν τους πληγώνει. Κλαίνε σχεδόν, αισθάνονται λύπη και χαρά και μόνοι και ευπρόσδεκτοι από αυτήν την εντελώς νέα και παράξενη εμπειρία, και την θέλουν απεγνωσμένα. Το ήθελαν αυτό, το χρειαζόντουσαν όπως ένας πεινασμένος χρειάζεται τροφή, και δεν το ήξεραν. Δεν είχαν ιδέα.
Έτσι είναι και για ένα παιδί που χρειάζεται τέχνη, μουσική, ζωγραφιές, ιστορίες και ποιήματα και τα συναντάει τυχαία. Αν δεν υπήρχε η εν λόγω ευκαιρία, ίσως να μην το γνώριζε ποτέ, και θα μπορούσε να περάσει όλη του τη ζωή σε μία κατάσταση πολιτιστικής λιμοκτονίας χωρίς να το γνωρίζει. Γιατί οι συνέπειες της πολιτιστικής λιμοκτονίας δεν είναι δραματικές και γρήγορες. Δεν είναι εύκολα ορατές.
Αυτή η λαχτάρα υπάρχει σε πολλά παιδιά, και συχνά δεν ικανοποιείται ποτέ, διότι δεν έχει αφυπνισθεί ποτέ. Πολλά παιδιά σε κάθε μέρος του κόσμου πεινάνε για κάτι που τροφοδοτεί και θρέφει την ψυχή τους. Κάθε παιδί έχει δικαίωμα σε τροφή, στέγη, παιδεία, ιατρική περίθαλψη, και ούτω καθεξής. Κάθε παιδί έχει δικαίωμα στην εμπειρία του πολιτισμού. Χωρίς τέχνη, μουσική, ζωγραφιές, ιστορίες και ποιήματα τα παιδιά θα πεινάσουν. Philip Pullman, Multi award-winning novelist
Ο τρόπος που βλέπει το παιδί σας τον εαυτό του καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και τη μετέπειτα πορεία του. Η πιο σημαντική διαφορά ανάμεσα στους «επιτυχημένους» και στους «αποτυχημένους» της ζωής δεν είναι άλλη από μία λέξη: Αυτοπεποίθηση.
Όλοι ξέρουμε πως η υψηλή αυτοεκτίμηση αποτελεί ένα βασικό «συστατικό» για μια επιτυχημένη ζωή. Ο βασικός κορμός της συγκροτείται από πολύ μικρή ηλικία, με βάση τα μηνύματα που έχουμε λάβει ως παιδιά από τους σημαντικούς ενήλικες της ζωής μας, αλλά και από τις εμπειρίες μας γενικότερα. Εννοείται βέβαια πως ως γονείς δε μπορούμε να ελέγξουμε όλα όσα βλέπει, ακούει ή σκέφτεται το παιδί μας, μπορούμε όμως να «παρέμβουμε» θετικά στο χτίσιμο της αυτοπεποίθησης του. Οι βασικοί θεμέλιοι λίθοι γι' αυτό το σημαντικό έργο είναι η αγάπη, η αποδοχή αλλά και η δυνατότητα που δίνουμε στο παιδί για να ανακαλύψει τα ταλέντα και τα ενδιαφέροντά του. Αν εμείς δεν κατανοήσουμε το παιδί μας, δεν υποστηρίξουμε τις επιλογές και τις αναζητήσεις του, δεν το παροτρύνουμε να πάρει πρωτοβουλίες, τότε ίσως να μην ανακαλύψει ποτέ τι πραγματικά τις δυνατότητες του, ή τι το κάνει ευτυχισμένο. Είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε στο παιδί ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι η αξία της προσπάθειας. Άσχετα με το αποτέλεσμα -επιτυχημένο ή μη- θα έχει πετύχει μόνο και μόνο επειδή προσπάθησε αρκετά για κάτι. Για παράδειγμα, όταν δένει τα κορδόνια του και εισπράττει τον έπαινο των γονιών του, είναι σίγουρο ότι θα τολμήσει και θα προσπαθήσει να κατακτήσει περισσότερες δεξιότητες. Αν όμως δεχτεί κριτική για τον τρόπο που τα έδεσε ή αδιαφορία για το αποτέλεσμα, τότε θα νιώσει αίσθημα αποτυχίας ή ανικανότητας και θα διστάσει να προσπαθήσει για νέα πράγματα. «Αν υπάρχει ένα πράγμα που πρέπει να μάθουν οι γονείς είναι ότι ποτέ δεν βάζουμε ετικέτες σ' ένα παιδί και δεν κριτικάρουμε το ίδιο αλλά τις πράξεις του», επισημαίνει η ψυχολόγος Αναστασία Φρόντζου-Χρηστίδη. «Δεν πρέπει λέμε «είσαι κακό παιδί», αλλά «αυτό που έκανες ήταν κακό». Ακόμα καλύτερα, επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε θετικούς χαρακτηρισμούς «αυτό που έκανες δεν ήταν καλό».
Κάντε το να νιώσει σιγουριά
- Τα παιδιά που τιμωρούνται, επιπλήττονται ή δέχονται αυστηρή κριτική μαθαίνουν να αισθάνονται ενοχικά και καταλήγουν ανίκανα να πάρουν πρωτοβουλίες.
- «Τι, τέσσερα λάθη στη ορθογραφία;», «Πάλι σε νίκησε ο Νίκος;» είναι εκφράσεις που γκρεμίζουν την αυτοπεποίθηση του παιδιού. Είναι προτιμότερο να το βοηθάτε να δέχεται τις αποτυχίες του, παρά να τις τονίζετε. Προτιμήστε εκφράσεις όπως:
«Δεν πειράζει, προσπάθησε την επόμενη φορά περισσότερο και είμαι σίγουρη ότι θα τα καταφέρεις» ή «Και τι έγινε που σε νίκησε ο Νίκος; Την επόμενη φορά, που θα είσαι σε καλύτερη φόρμα, θα τον κερδίσεις εσύ».
- Κατά την ένταξή τους στη μικρή κοινωνία του παιδικού σταθμού, τα παιδιά αρχίζουν τις αντιπαραθέσεις. Είναι πολύ σημαντικό σε αυτή την φάση να τους δώσετε την απαραίτητη στήριξη ώστε να αποκτήσουν κοινωνική συμπεριφορά, να μάθουν να κάνουν συμβιβασμούς, να είναι γενναιόδωρα, συμπονετικά και να χτίζουν ξανά γέφυρες επικοινωνίας μετά από κάθε αντιπαράθεση.
- Δώστε προσοχή και δείξτε ενδιαφέρον κάθε φορά που το παιδί θέλει να σας μιλήσει και ενθαρρύνετέ το να εκφράζει τις απόψεις του.
- Αναθέστε στο παιδί σας διάφορες αρμοδιότητες ανάλογες με την ηλικία του. Έτσι του δείχνετε ότι το εμπιστεύεστε και το θεωρείτε ικανό και υπεύθυνο μέλος της οικογένειας.
- Προτρέψτε το να πειραματιστεί με διάφορα χόμπι και δραστηριότητες, ώστε να ανακαλύψει τις πραγματικές του δεξιότητες.
- Θέστε όρια και καθοδηγήστε το. Είναι πολύ ωραίο να του δείχνετε σεβασμό και εμπιστοσύνη, αλλά χρειάζεται παράλληλα και την ωριμότητα των ενηλίκων για να αποκτήσει υπεύθυνη συμπεριφορά.
Φράσεις που τους κάνουν καλό
-«Μη στεναχωριέσαι, μαζί θα το αντιμετωπίσουμε».
-«Είμαι πολύ περήφανη για σένα».
-«Δεν πειράζει αν κλάψεις, θα νιώσεις καλύτερα».
-«Δεν είναι κακό να κάνεις λάθος, όλοι μας κάνουμε».
-«Είναι πολύ έξυπνο αυτό που σκέφτηκες».
-«Σε αγαπώ γι' αυτό που είσαι».
-«Θα σε αγαπώ ό,τι κι αν κάνεις».
-«Μπράβο, μη σταματάς, θα τα καταφέρεις».
-«Δεν πειράζει, αυτό που μετράει είναι η προσπάθεια».
Φράσεις που πληγώνουν
-«Είσαι τόσο χαζό».
-«Αν δεν έκανες του κεφαλιού σου, θα τα είχες καταφέρει».
-«Γιατί δεν μπορείς να γίνεις τόσο καλός σαν τον…».
-«Μακάρι να μην είχα παιδιά».
-«Δες τι άφησα πίσω για χάρη σου. Και τι κέρδισα;».
-«Είσαι ψεύτης!».
-«Μην είσαι ανόητος. Δεν πρέπει να φοβάσαι».
-«Περίμενε να γυρίσει ο πατέρας σου στο σπίτι και θα δεις».
-«Αν δεν με ακούσεις, θα χτυπάς το κεφάλι σου».
-«Είσαι καταδικασμένος να αποτύχεις».
-«Μην κλαις! Οι άντρες δεν κλαίνε».
Παιδιά που έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους
Είναι υπερήφανα για τις επιτυχίες τους.
Είναι ανεξάρτητα και αναλαμβάνουν ευχαρίστως ευθύνες.
Μπορούν να διαχειρίζονται τις απογοητεύσεις.
Διαθέτουν αποφασιστικότητα και είναι ανοιχτά στις προκλήσεις.
Μπορούν να ζητάνε βοήθεια.
Είναι σίγουρα για τον εαυτό τους και επινοητικά.
Μπορούν να μιλούν για τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους.
Κάνουν σωστές επιλογές φίλων.
Παιδιά που δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους
Νιώθουν αδύναμα, αγχώνονται εύκολα και είναι υπερευαίσθητα.
Χρειάζονται πάντα επιβεβαίωση.
Για κάθε αποτυχία αναζητούν ευθύνες στους άλλους.
Εξαρτώνται από τους άλλους και προσηλώνονται σε αυτούς.
Είναι συχνά υπερκινητικά.
Μονίμως διηγούνται μεγαλειώδεις εμπειρίες.
Έχουν προβλήματα στη σχέση τους με τους άλλους.
Ακολουθούν τα άκρα. Είτε γίνονται εσωστρεφή είτε επιθετικά.
Συμπεριφέρονται παθητικά.
Χαρακτηρίζονται από τους άλλους ως «το θύμα»
Με τη συνεργασία της Αναστασίας Φρόντζου-Χρηστίδη (σύμβουλος σχέσεων παιδιού & οικογένειας).
Εντοπίστε τις αιτίες που μπορεί να επηρεάζουν την επιθυμία του παιδιού να εμπλακεί θετικά στα μαθήματα ή σε άλλες δραστηριότητες (π.χ. αίσθημα αποτυχίας).
Δημιουργήστε ευκαιρίες για θετική προσοχή (αξιοποιείστε τα ενδιαφέροντα του παιδιού)
Εντοπίστε τις περιπτώσεις στις οποίες το παιδί αποδίδει καλύτερα και χρησιμοποιείστε τις σαν ένα δυνατό σύμμαχο.
Να είστε σαφείς-συγκεκριμένοι σ’ αυτό που ζητάτε. Βοηθάτε με αυτό τον τρόπο να εστιάσει την προσοχή του . Μικρές και σαφής οδηγίες. Αποφύγετε τις πολλές ερωτήσεις και τις μακροσκελή οδηγίες καθώς μπερδεύουν και αποδιοργανώνουν περισσότερο τα παιδιά.
Οργανώστε και δομήστε τις δραστηριότητες, τους κανόνες, τη ρουτίνα της τάξης & του σπιτιού και παραμείνετε σταθεροί σε αυτά. Η σταθερή οριοθέτηση και ο προγραμματισμός βοηθούν στην δόμηση της καθημερινότητας αυξάνοντας την επιτυχή εμπλοκή των παιδιών στα καθημερινά τους έργα.
Ελαττώστε τις διασπάσεις αυξάνοντας τα επιθυμητά ερεθίσματα, ελαττώνοντας τα ανεπιθύμητα, λάβετε υπόψη τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει το συγκεκριμένο παιδί.
Προστατέψτε και ενισχύστε την αυτοεκτίμηση του παιδιού δημιουργώντας ευκαιρίες για επιτυχία, επικοινωνώντας με ζεστασιά και αποδοχή. Χρησιμοποιείστε επιβραβεύσεις .
Αποφύγετε την επανάληψη δραστηριοτήτων διότι χωρίς αλλαγή και καινοτομία δεν κρατάμε ζωντανό το ενδιαφέρον του παιδιού για μάθηση.
Σπάστε τις δραστηριότητες σε στάδια (σύντομες δραστηριότητες) όπως και με τις εντολές: Τα παιδιά με ΔΕΠΥ χρειάζονται πιο συχνή και πιο άμεση επανατροφοδότηση, π.χ. λεκτική υπενθύμιση (΄΄τώρα κάνουμε ….αυτό΄΄) ή σωματική υπενθύμιση π.χ. άγγιγμα στην πλάτη για εστίαση της προσοχής.
Μικρές και άμεσες επιβραβεύσεις είναι πιο αποτελεσματικές
Ήπιες τιμωρίες μπορεί να είναι αποτελεσματικές όταν χρησιμοποιούνται αραιά και όταν είναι πολύ συγκεκριμένες.
Για την επιβράβευση λάβετε υπόψη τι προτιμά το παιδί (π.χ. Η/Υ)
Ενημέρωση και ανασκόπηση των δραστηριοτήτων βοηθά το παιδί να κατανοήσει τι αναμένεται από το ίδιο και να καταλάβει τι κάνει.
Μην επαναλαμβάνετε με απόγνωση, ξανά και ξανά το ίδιο πράγμα στο παιδί . Αυτό μάλλον το μπλοκάρει περισσότερο με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος αποτυχίας & ματαίωσης γεγονός που δεν ενισχύει την αυτοεκτίμηση και συνεπώς την προσπάθεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις. Δώστε χρόνο στο παιδί αλλά και στον εαυτό σας.
Τα παιδιά αποδίδουν καλύτερα σε ομάδες των δύο, παρά μεγαλύτερες.Οπότε μην ξεκινήσετε με εμπλοκή σε ομαδικά αθλήματα ή άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες γιατί πιθανότατα να αποτύχει σε μεγάλη ομάδα. Δοκιμάστε κολύμπι, ιππασία, σκάκι, ζωγραφική, μουσικοκινητική αγωγή σε μικρή ομάδα. Η γιόγκα για παιδιά είναι επίσης μια προτεινόμενη αθλητική δραστηριότητα που βοηθά πολύ και κερδίζει συνεχώς έδαφος κυρίως στο εξωτερικό και πρόσφατα και στην Ελλάδα.
Η ανακάλυψη του συνδρόμου Αsperger χρονολογείται στο 1944. Ο Αυστριακός παιδίατρος Hans Asperger, περιέγραψε το σύνδρομο όταν θεράπευε 4 αγόρια με παρόμοια συμπτώματα. Αλλά τα γραπτά του παρέμειναν σχετικά άγνωστα μέχρι το 1981. Εκείνη την εποχή, η Αγγλίδα γιατρός Lorna Wing δημοσίευσε μελέτες περιστατικών που αφορούσαν παιδιά που έδειχναν τα ίδια σημάδια. photo:Uploaded by Kauczuk
Το 1992 το σύνδρομο Asperger έγινε πλέον μια επίσημη διάγνωση στη Διεθνή Ταξινόμηση των Νόσων (ICD-10). Δύο χρόνια μετά, εισήχθη σαν επίσημη, πάλι, διάγνωση στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών(DSM–IV).
Το σύνδρομο Asperger είναι μια διαταραχή της ανάπτυξης. Άτομα με σύνδρομο Asperger δεν έχουν γνωστικά ή γλωσσικά ελλείμματα (σε περίπτωση που έχουν, τότε η διάγνωση που τίθεται είναι ο αυτισμός). Έχουν όμως δυσκολία στην αλληλεπίδραση, την επικοινωνία και στο σχετίζεσθαι. Οι διάφοροι κοινωνικοί κώδικες και η έκφραση των συναισθημάτων τους δημιουργούν αναστάτωση.
Αποκωδικοποιώντας το σύνδρομο Asperger
Επίσης, πολλές φορές μετακινούνται από το ένα άκρο του φάσματος στο άλλο. «Είτε είναι λάτρεις της τάξης και της σειράς και όταν τα πράγματα δεν κυλούν με τον τρόπο που περίμεναν αναστατώνονται πολύ, είτε η καθημερινότητά τους χαρακτηρίζεται από μια ‘αταξία’ και δυσκολεύονται πολύ με τις καθημερινές τους ευθύνες«, υποστηρίζει η ψυχολόγος PhD, Valerie Gaus.
Τα κοινωνικά ελλείμματα μπορούν να προκαλέσουν έντονη ανησυχία στα άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο, λέει η Gaus. Κι αυτό συμβαίνει λόγω της “έλλειψης κατανόησης των άγραφων κανόνων που διαποτίζουν τις κοινωνικές επαφές”. Η Gaus ισχυρίζεται ότι έχει ακούσει διάφορα σενάρια όπου η αστυνομία είχε συλλάβει, κατά καιρούς, για ανάκριση ορισμένα άτομα με σύνδρομο Asperger, τα οποία λόγω του ότι δεν ήξεραν πώς να συμπεριφερθούν, φάνηκαν ύποπτα ή εχθρικά.
Οι ασθενείς με το σύνδρομο Asperger, επισκέπτονται συνήθως την Gaus για έναν ή δύο λόγους: για να τους βοηθήσει να ανταποκριθούν στις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις (σε αυτό συμπεριλαμβάνεται και το να βελτιώσουν τη σχέση τους με τον/την σύζυγο, τους συναδέλφους ή την οικογένεια ή να βρουν έναν/μια ρομαντικό/ή σύντροφο ή και φίλους) ή για να οργανώσουν και να διαχειριστούν αποτελεσματικά το χρόνο τους.
Η Gaus δε θεωρεί το σύνδρομο Asperger σαn μια νόσο. Αντιθέτως, πιστεύει ότι είναι “ένας μοναδικός τρόπος να επεξεργάζεσαι πληροφορίες”, που δε δημιουργεί αδυναμίες, αλλά “δυνάμεις που μπορούν να σε οδηγήσουν στην επιτυχία». Για παράδειγμα, ένα άτομο με σύνδρομο Asperger μπορεί να είναι “ένας εξαιρετικός στοχαστής και φιλόσοφος”, κάτι που δυσχεραίνει την “αλληλεπίδρασή του με τους άλλους, αλλά μπορεί να τον κάνει έναν επιτυχημένο μηχανικό«, σημειώνει η ψυχολόγος.
Όταν επομένως εργάζεται με τους ασθενείς, ο στόχος της Gaus δεν είναι να εξαλείψει το σύνδρομο Asperger διότι “αυτό αποτελεί το είναι τους, αυτό που τους έκανε ό,τι είναι σήμερα”, υποστηρίζει. Ο στόχος της θεραπείας είναι να αναγνωρίσει ποια από τα συμπτώματα του συνδρόμου προκαλούν άγχος στον ασθενή και να τον βοηθήσει να το διαχειριστεί και εν τέλει να το αποβάλλει.
Mύθοι και αλήθειες για το σύνδρομο Αsperger
Το σύνδρομο Asperger έχει απασχολήσει αρκετά τους ειδικούς τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα πολλοί μύθοι γύρω από αυτό. Παρακάτω, η Gaus σας βοηθά να απομυθοποιήσετε 6 από αυτούς.
1. Μύθος: Τα παιδιά με σύνδρομο Asperger θα μεγαλώσουν και θα θεραπευθούν από αυτό.
Αλήθεια: όπως και στη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με/ή χωρίς υπερκινητικότητα, επικρατεί ένας μύθος ότι το σύνδρομο Asperger είναι μια διαταραχή αυστηρά της παιδικής ηλικίας που εξαφανίζεται μετά την πρώιμη ενηλικίωση. Το σύνδρομο Asperger είναι μια διαχρονική συνθήκη. Βελτιώνονται αρκετά συμπτώματα με τη θεραπεία, αλλά ποτέ δεν εκλείπει ο πυρήνας του συνδρόμου. Βελτιώνεται όμως σε σημαντικό βαθμό η λειτουργικότητα των ατόμων που βρίσκονται στο φάσμα.
2. Μύθος: οι ενήλικες με σύνδρομο Asperger δεν παντρεύονται.
Αλήθεια: ακόμα και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας υποκύπτουν σ αυτόν τον μύθο. Η αλήθεια είναι ότι κάποιοι ενήλικες όντως παντρεύονται κ δημιουργούν οικογένεια — η Gaus έχει εργαστεί με αρκετούς — και μερικοί βέβαια δεν είχαν ποτέ μια ρομαντική σχέση. Σύμφωνα με την Gaus, υπάρχει μεγάλη ποικιλία στον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνεται το σύνδρομο Asperger.
“Δεν υπάρχει ένα μόνο προφίλ που θα μπορούσα να περιγράψω, διότι η προσωπικότητα επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται ένας άνθρωπος.” Κάποιοι άνθρωποι με σύνδρομο Asperger είναι πολύ ντροπαλοί, ενώ άλλοι είναι “πολυλογάδες.” Η συννοσηρότητα αποτελεί μια άλλη αιτία για την οποία οι ενήλικες με σύνδρομο Asperger διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους. Η Gaus βλέπει συχνά ασθενείς με αγχώδεις διαταραχές ή διαταραχές της διάθεσης. Είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζει κανείς πώς ήταν το άτομο αυτό πριν ξεκινήσει η συνυπάρχουσα διαταραχή
3. Μύθος: Οι ενήλικες με σύνδρομο Asperger έχουν κοινωνική φοβία.
Αλήθεια: ενώ οι ενήλικες με το σύνδρομο αντιμετωπίζουν έντονο άγχος, δεν έχουν κοινωνική φοβία. Η Gaus σημειώνει ότι οι άνθρωποι με κοινωνική φοβία διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες να αλληλεπιδράσουν και να επικοινωνήσουν με τους άλλους, αλλά φοβούνται να τις χρησιμοποιήσουν. Με άλλα λόγια, είναι “κοινωνικά δεξιοτέχνες αλλά έχουν μια παραμορφωμένη αντίληψη ότι οι σχέσεις τους δε θα έχουν καλά αποτελέσματα».
Επομένως, για τα άτομα με σύνδρομο Asperger το να αποφύγουν τις κοινωνικές επαφές τους προφυλάσσει περισσότερο, σύμφωνα με την ψυχολόγο Gaus. “Γνωρίζουν καλά ότι δεν μπορούν να ‘διαβάσουν’ τα κοινωνικά σήματα ή να δώσουν τις κατάλληλες απαντήσεις. Επίσης, έκαναν λάθη στο παρελθόν και βίωσαν την απόρριψη”, προσθέτει
4. Μύθος: οι ενήλικες με το σύνδρομο Asperger είναι σε απόσταση και δεν ενδιαφέρονται για τους άλλους.
Αλήθεια: “Πολλοί άνθρωποι που συναντώ ενδιαφέρονται πολύ να έχουν άλλους ανθρώπους κοντά τους,” λέει η Gaus. “Μερικοί νιώθουν ακόμα και απογοήτευση που δεν έχουν καταφέρει να σχετιστούν με άλλους”, προσθέτει. Αλλά ορισμένες φορές, τα ελλείμματα των κοινωνικών δεξιοτήτων τους κάνουν να δείχνουν ότι δε νοιάζονται, κάτι που δεν ισχύει.
Αυτό συμβαίνει διότι τα άτομα με σύνδρομο Asperger δε μεταφράζουν σωστά τους κοινωνικούς κώδικες, δεν ξέρουν πότε να σταματήσουν να μιλούν για τον εαυτό τους και ίσως δεν αντιλαμβάνονται ότι οι άλλοι έχουν διαφορετικές σκέψεις και συναισθήματα. Ή απλά δε διαθέτουν ένα ρεπερτόριο απαντήσεων.
Η Gaus έδωσε το παράδειγμα ενός συναδέλφου της ο οποίος είπε σε κάποιον με σύνδρομο Asperger ότι πέθανε η γάτα του και αυτός απλά τον προσπέρασε και προχώρησε. Φυσικά, αυτή η συμπεριφορά φαίνεται αρχικά απίστευτα αναίσθητη. Όμως, ‘’ο άνθρωπος αυτός όντως ενδιαφέρθηκε , αλλά δεν ήξερε τι να πει και πώς να το χειριστεί όλο αυτό’’.
5. Μύθος : Δεν έχουν βλεμματική επαφή.
Αλήθεια :Η Gaus εξιστορεί πώς μια φορά ένας ψυχίατρος αναρωτήθηκε αν ο ασθενής του όντως έπασχε από το σύνδρομο Asperger λόγω του ότι τον κοίταζε κατάματα. “Πολλοί πράγματι έχουν βλεμματική επαφή, αλλά ίσως γίνεται με έναν πιο επίπεδο και ασυνήθιστο τρόπο”, μας λέει.
6. Μύθος: Δεν έχουν ενσυναίσθηση.
Αλήθεια: “Η ενσυναίσθηση είναι μια περίπλοκη έννοια,” δηλώνει η Gaus. Κάποιοι ερευνητές έχουν διαχωρίσει την ενσυναίσθηση σε 2 εκφάνσεις: την “γνωστική ενσυναίσθηση” και την “συναισθηματική ενσυναίσθηση.” Οι άνθρωποι που πάσχουν από σύνδρομο Asperger μειονεκτούν στη γνωστική ενσυναίσθηση, αλλά δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόβλημα με τη συναισθηματική ενσυναίσθηση, προσθέτει.
Ας πάρουμε το παραπάνω παράδειγμα. Το άτομο με το σύνδρομο Asperger δεν είναι ικανό να συμπεράνει εκείνη τη στιγμή ότι ο συνάδελφος μου είναι πολύ λυπημένος που έχασε τη γάτα του. Μπορεί βέβαια να το συνειδητοποιήσει μετά από ώρες, όταν πια θα έχει επιστρέψει σπίτι, “αλλά όταν μάθει ότι ο άλλος είναι λυπημένος, είναι ικανός να αισθανθεί τη λύπη αυτή χωρίς καμία δυσκολία, ίσως ακόμα και με μεγαλύτερη ένταση από ό,τι ένας τυπικός άνθρωπος,” λέει η ψυχολόγος. Με άλλα λόγια, “τα άτομα με σύνδρομο Asperger δυσκολεύονται να εκφράσουν την ενσυναίσθηση με έναν συμβατικό τρόπο. Αυτό αποτελεί πρόβλημα επικοινωνίας και όχι ενσυναίσθησης”, συμπληρώνει η Gaus.
