25η Μαρτίου
2018-03-23 12:18
Την Παρασκευή 23 Μαρτίου 2018, στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Σχολείου μας, οι μαθητές και μαθήτριες της ΣΤ΄ τάξης με τη στήριξη της δασκάλας τους, κ. Μ. Μαρκάκη, παρουσίασαν τη γιορτή για την Επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821.
Ιστορικό της εξέγερσης του 1821 στην Πάτρα
Αμέσως μετά το ξέσπασμα της επανάστασης στα Καλάβρυτα που ξεκίνησε μάλλον κατά το πανηγύρι του μοναστηριού της Αγίας Λαύρας στις 17 Μαρτίου (Αγίου Αλεξίου) και γενικεύτηκε στις 21 Μαρτίου του 1821 με την κατάληψη της πόλης, άρχισε να εκδηλώνεται ένας έντονος αναβρασμός και στην πόλη της Πάτρας με απειλές κατά των Ελλήνων.
Στις 22 ή 23 Μαρτίου, Τούρκοι εξαγριωμένοι αφού μετέφεραν την προηγουμένη τις οικογένειές τους στο κάστρο της πόλης και ενισχυόμενοι από 150 ομοεθνείς τους από το φρούριο του Ρίου ξεχύθηκαν στην πόλη και πυρπόλησαν την οικία του προεστού Ι. Παπαδιαμαντόπουλου βάζοντας φωτιά και στα γύρω οικήματα, τρομοκρατώντας τον ελληνικό πληθυσμό.
Ταυτόχρονα τα τουρκικά κανόνια του κάστρου άρχισαν να βάλουν κατά πολλών σημείων της Άνω πόλης.
Τότε μερικοί θαρραλέοι Πατρινοί με αρχηγούς τον ηρωικό τσαγκάρη Π. Καρατζά, και τους Επτανήσιους Βαγγέλη Λιβαδά, (έμπορο), και Νικόλαο Γερακάρη, (φαρμακοποιό), βγήκαν στους δρόμους και κυνήγησαν τους Τούρκους υποχρεώνοντάς τους να κλειστούν στο κάστρο.
Τότε μερικοί θαρραλέοι Πατρινοί με αρχηγούς τον ηρωικό τσαγκάρη Π. Καρατζά, και τους Επτανήσιους Βαγγέλη Λιβαδά, (έμπορο), και Νικόλαο Γερακάρη, (φαρμακοποιό), βγήκαν στους δρόμους και κυνήγησαν τους Τούρκους υποχρεώνοντάς τους να κλειστούν στο κάστρο.
Ο δε άμαχος πληθυσμός κυρίως γυναικόπαιδα, έτρεχε στη "Ντογάνα" (=Τελωνείο) μπαίνοντας στη θάλασσα μέχρι το λαιμό ζητώντας να σωθεί από τα εκεί πλοία.
Με ιδιαίτερη ζωντάνια και υποβλητικότητα περιγράφει στο ημερολόγιό του, ο τότε πρόξενος της Γαλλίας στην Πάτρα, Φρανσουά Πουκεβίλ τις δραματικές εξελίξεις:
«Πάτρα 4 Απριλίου, (δηλαδή 23 Μαρτίου 1821), το βράδυ στις 6. Η φωνή της ελευθερίας ακούεται, φωτιά έχει αρχίσει μέσα στην πόλη... Ο αέρας που σπρώχνει τις φλόγες, μας απειλεί με γενική πυρκαϊά! Ο ήλιος έχει δύσει μέσα από ένα πέπλο κοκκινωπών καπνών... Ο πάταγος των σπιτιών, που γκρεμίζονται, οι αλλεπάλληλες κανονιές από το κάστρο, το σφύριγμα και η έκρηξη μερικών βομβών, οι φωνές των γυναικών και παιδιών, πάνω από 500, που έχουν προσφύγει στο γαλλικό προξενείο, σκορπίζουν παντού την σύγχυση και τον τρόμο. Ο ουρανός, σαν πύρινος θόλος μας φωτίζει με ένα φως μαυροκίτρινο. Η ταραγμένη θάλασσα μοιάζει να κυλά κύματα από αίμα, και το μεγαλύτερο μέρος από τα πλούτη της Πάτρας συσσωρεύονται στα δωμάτιά μου».
Στο μεταξύ ο φιλικός Νικόλαος Λόντος κάλεσε τον Παλαιών Πατρών Γερμανό Γ΄ που ήταν στα Καλάβρυτα καθώς και όλους τους οπλαρχηγούς της περιοχής, να σπεύσουν με τις ομάδες τους προς βοήθεια των Πατρινών.
Έτσι τις ημέρες που ακολούθησαν άρχισαν να συρρέουν στην Πάτρα οπλισμένοι χωρικοί με τους αρχηγούς τους και να παίρνουν μέρος στον Αγώνα της πολιορκίας του Κάστρου.
Ορκωμοσία αγωνιστών
Την επομένη των παραπάνω γεγονότων (στις 23 ή στις 24 Μαρτίου) κατέφθασαν στην Πάτρα οι πρόκριτοι με τις ομάδες τους: ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος, ο Ανδρέας Λόντος, ο Μπενιζέλος Ρούφος, ο Ανδρέας Ζαΐμης, ο Σωτήριος Θεοχαρόπουλος, ο Επίσκοπος Κερνίτσης και Καλαβρύτων Προκόπιος και ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄ επικεφαλής, περίπου 1000 επαναστατών.
Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄ έξω από το Ναό του Αγίου Γεωργίου, που υπήρχε τότε στην αρχή της οδού Γερμανού και σήμερα βρίσκεται η ομώνυμη πλατεία, όρκισε τους παραπάνω αγωνιστές.
Στο τέλος της τελετής εκείνης φέρεται να ακούσθηκαν οι ζητωκραυγές "Ελευθερία ή Θάνατος" καθώς "Και στην Πόλη να δώσει ο Θεός".
Την είσοδο του Π. Π. Γερμανού στην Πάτρα, επικεφαλής ενόπλων αναφέρουν προς τους προϊσταμένους τους και οι πρόξενοι της Σουηδίας-Νορβηγίας και της Ολλανδίας στην Πάτρα.
Την είσοδο του Π. Π. Γερμανού στην Πάτρα, επικεφαλής ενόπλων αναφέρουν προς τους προϊσταμένους τους και οι πρόξενοι της Σουηδίας-Νορβηγίας και της Ολλανδίας στην Πάτρα.
Αχαϊκό Διευθυντήριο - Διακήρυξη
Αμέσως μετά συγκροτήθηκε η πρώτη επαναστατική Αρχή της Αχαΐας, το λεγόμενο "Αχαϊκόν Διευθυντήριον", με σκοπό την φροντίδα του επαναστατικού αγώνα στη ΒΔ. Πελοπόννησο.
Αυτή συνέταξε και επέδωσε "Προς τους εν Πάτραις προξένους των ξένων επικρατειών" προκήρυξη (μανιφέστο) με ημερομηνία 26 Μαρτίου δια της οποίας τονιζόταν η απόφαση των Ελλήνων "ν΄ απελευθερωθούν ή ν΄ αποθάνουν" και στη συνέχεια ακολουθούσε διεθνής έκκληση για συνδρομή στον ελληνικό Αγώνα.
Την διακήρυξη υπογράφουν κατά σειρά οι: Αρχιεπίσκοπος Πατρών Γερμανός, Επίσκοπος Καλαβρύτων Προκόπιος, Ανδρέας Ζαΐμης, Ανδρέας Λόντος, Μπενιζέλος Ρούφος, Παπαδιαμαντόπουλος και Σωτηράκης.
Είναι το κείμενο που βλέπουμε χαραγμένο στην μαρμάρινη στήλη - μνημείο της Πλατείας του Αγίου Γεωργίου ενώ οι μορφές των παραπάνω που υπέγραψαν απεικονίζονται στις χαλκογραφίες του διπλανού μνημείου.
Σημειώνεται ότι και οι Τούρκοι ζήτησαν από τους προξένους της Πάτρας την επέμβασή τους προκειμένου να συνετίσουν τους Έλληνες και να παραδώσουν τα όπλα, μάταια όμως, εκτός του Άγγλου προξένου Φίλιπ Γκρήν, που διευκόλυνε τα μέγιστα στην έλευση τουρκικών δυνάμεων για την αποκατάσταση της τάξης.
Μετά άρχισε η στενή πολιορκία του κάστρου της Πάτρας στην οποία και διακρίθηκαν, εκτός των παραπάνω αγωνιστών, οι Πατρινοί Π. Καρατζάς, οι αδελφοί Κουμανιώτες, ο Ν. Λόντος, οι Καλαμογδάρτες κ.ά.
Εξέλιξη
Λίγες μέρες αργότερα στις 3 Απριλίου (Κυριακή των Βαΐων) και με υπόδειξη του Άγγλου προξένου, κατέφθασε στην Πάτρα ο Τούρκος στρατηγός Γιουσούφ Σέρεζληςο οποίος και έλυσε την πολιορκία που επιχειρούσαν οι Έλληνες στο κάστρο.
Ακολούθησε στη συνέχεια ο Μουσταφά μπέης που κατευθύνθηκε προς το Αίγιο και την Τριπολιτσά.
Επαναλήφθηκαν κάποιες περιορισμένες χρονικά πολιορκίες του κάστρου μέχρι τον Οκτώβριο του ίδιου έτους. Στη συνέχεια ακολούθησαν τον επόμενο χρόνο εντονότερα γεγονότα από τον Θ. Κολοκοτρώνη που αφορούσαν στην ευρύτερη περιοχή και όχι στο κάστρο.
Κατόπιν αυτών η Πάτρα, αν και επαναστάτησε σχεδόν πρώτη, παρέμεινε υπό την κυριαρχία των Οθωμανών σε όλη τη διάρκεια της Επανάστασης, μέχρι τις 7 Οκτωβρίου 1828 που παραδόθηκε από τους Τούρκους τελευταία, στο γαλλικό στράτευμα του Ν. Μαιζών.
Γεγονός είναι ότι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης επιθυμούσε μετά την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς την απελευθέρωση ολόκληρης της Πελοποννήσου και βέβαια της Πάτρας. Η κυβέρνηση ήθελε να τον ορίσει αρχηγό της πολιορκίας, αλλά οι τοπικοί άρχοντες δεν το δέχονταν.
Τον χρειάστηκαν τον Φεβρουάριο του 1822, όταν ο τουρκικός στόλος αποβίβασε χιλιάδες στρατό στην πόλη της Πάτρας. Γρήγορα, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης συγκέντρωσε 6.000 στρατό και κατάφερε να περιορίσει όλους τους Τούρκους στο κάστρο, στην περίφημη μάχη του Γηροκομειού.
Το οριστικό τέλος της πολιορκίας του κάστρου έφερε η ήττα του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου στο Πέτα και η εκστρατεία του Δράμαλη στην Πελοπόννησο.
